Kişisel bilgi, T.C. kimlik numarası, fotoğraf, cep telefonu numarası, e-posta adresi, sıhhat ve finans bilgileri üzere çok geniş bir bilgi yelpazesini içinde barındırıyor. Şahsî Bilgileri Muhafaza Kurumu’ndan yapılan açıklamada “Kişisel Dataların Korunması Kanununun 7 Nisan 2016 tarihinde yürürlüğe girmesiyle birlikte ülkemizde bu alanda yeni bir periyot başladı” denildi.
Haklarımızı biliyor muyuz?
“Kanunla birlikte şahsî dataları işlenen gerçek bireylere, yani Kanunda geçen tabirle ‘’ilgili kişi’’lere birtakım haklar tanındı. Pekala ferdî bilgilerimizi daha şuurlu bir biçimde koruyabilmek ismine Şahsî Dataların Korunması Kanununda yer alan haklarımızı ne kadar biliyoruz? 2010 yılında gerçekleştirilen Anayasa değişikliği ile birlikte, Anayasanın özel hayatın kapalılığını düzenleyen 20. hususuna eklenen ‘’herkes, kendisiyle ilgili ferdî dataların korunmasını isteme hakkına sahiptir’’ sözüyle ferdî bilgilerin korunması ‘’anayasal hak’’ olarak tanınarak teminat altına alınmıştır. Bu hak, kişinin kendisiyle ilgili ferdî bilgileri hakkında; bilgilendirilme, bilgilere erişme, dataların düzeltilmesini yahut silinmesini talep etme, hedefleri doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığını öğrenmeyi de kapsamaktadır.”
İlk müracaat yeri Data Sorumlusu
Açıklamada Şahsî Bilgileri Muhafaza Kanunu’nun 11. Unsuruna nazaran vatandaşların her vakit bilgi sorumlusuna başvurarak kendileriyle ilgili aşağıdaki taleplerde bulunabileceği belirtildi: “Herkes, bilgi sorumlusuna başvurarak kendisiyle ilgili; Şahsî bilgilerin işlenip işlenmediğini öğrenme, İşlenmişse buna ait bilgi talep etme, hedefine uygun kullanılıp kullanılmadığını öğrenme, dataların yurt içinde yahut yurt dışında aktarıldığı üçüncü bireyleri bilme bilgilerin düzeltilmesini isteme (düzeltme ve tamamlama hakkı), dataların silinmesini yahut yok edilmesini isteme, işlenen dataların münhasıran otomatik sistemler vasıtasıyla tahlil edilmesi suretiyle kişinin kendisi aleyhine bir sonucun ortaya çıkmasına itiraz etme (itiraz hakkı), bilgi işlemeden ötürü ziyana uğraması halinde zararın giderilmesini talep etme (tazminat hakkı) haklarına sahiptir. Bilgi sorumluları ’’aydınlatma yükümlülüğü’’ kapsamında ilgili şahıslara sahip oldukları haklar konusunda bilgi vermekle yükümlüdür.
Profillemeye itiraz hakkı var
İşlenen datalar, bilhassa otomatik sistemler aracılığıyla tahlil edilerek bireyler hakkında ’’profil’’ oluşturulabilmektedir. Bu süreçler sonucunda meydana getirilen profiller de ferdî datadır. Profilleme süreciyle elde edilen ’’sonuçlar’’ kişinin lehine olabileceği üzere aleyhine de olabilir. İşte bu noktada Kanun, ilgili kişinin aleyhine sonuçların ortaya çıktığı durumlarda, kişinin itiraz hakkını gündeme getirmektedir. Kişinin haberi dahi olmadan makul bir kategoriye dahil edilmesi ve kendisi hakkında birtakım varsayımlara dayanılarak karar verilmesi, kişilik hakkıyla bağdaşmayabilir. Hasebiyle data sorumlusu, ilgili kişinin talebi halinde yapılan süreç hakkında açıklama yapmak durumundadır.”
Hakkınızı nasıl arayacaksınız?
İlgili kişinin hak arama tekniği iki kademeden oluştuğunu aktaran açıklama şöyle devam etti: “İlgili şahıslar, sahip oldukları hakları doğrultusunda birinci olarak bilgi sorumlusuna başvurmalıdır. Zira Kanuna nazaran bilgi sorumlusuna müracaat yolu tüketilmeden Heyete şikayet yoluna gidilememektedir. Data sorumlusu ilgili kişinin başvurusunu en kısa müddette ve en geç otuz gün içinde sonuçlandırmalı ve bu mühlet zarfında sonucun münasebetini de açıklayarak ilgili bireye bildirmelidir. İkinci kademede ise; müracaatın reddedilmesi, verilen yanıtın yetersiz bulunması yahut 30 gün içinde müracaata yanıt verilmemiş olması halinde ilgili kişi, Konseye şikayet hakkını kullanabilir. Özetle; Kanun açısından bilgi sorumlusuna müracaat zarurî, Heyete şikayet ise ilgili kişinin isteğine bağlıdır.”
