2020 yılında hayatımıza büsbütün girmesi beklenen 5G teknolojisi için çalışmalar sürerken Türkiye’deki fiber altyapının ehemmiyeti de gün geçtikçe artıyor. Türkiye’nin gelişmiş ülkelerle rekabet edebilmesi için fiber ağlarla donatılması gerektiğini her fırsatta lisana getiren Hür Telekomünikasyon İşletmecileri Derneği (TELKODER) Türkiye’nin Fiber Haritası’nı çıkarttı. Raporda İstanbul, Ankara, İzmir üzere büyük kentlerdeki fiber altyapının kent nüfusları göz önüne alındığında yeni yatırımların süratlice yapılması gerektiği görülüyor.
2018 dördüncü çeyrek bilgilerinin yer aldığı Bilgi Teknolojileri Kurumu’nun (BTK) Dal Bilgileri Raporu’nda Türkiye genelinde fiber altyapının uzunluğu (hem omurga hem erişim) toplam 355.028 km olarak hesaplanıyor. Alternatif işletmecilerin toplam fiber uzunluğu 73.006 km iken Türk Telekom’un 282.022 km fiber altyapısı bulunuyor. Bu fiber altyapının 124.954 km’si omurga (şehirlerarası), 157.068 km’si ise erişim (şehir içi) gayeli kullanılıyor.
İstanbul’da kişi başına düşen fiber altyapı oranı 3,1 metre.
Türkiye’nin bilgi toplumuna dönüşmesinde en değerli rolü internet oynuyor. İnternete erişimin artması insanların bilgiye daha kolay ulaşmasını sağlıyor ve öbür ülke vatandaşlarıyla rekabet edebilmesinin önünü açıyor. İnternetin bu kadar büyük bir kıymete sahip olduğu ülkemizde fiber altyapının öncelikler ortasına alınarak büyütülmesi gerekiyor. Çok sayıda vilayette fiber altyapı yok denilecek kadar az. Fiber altyapının yaygın olduğu vilayetlerde ise nüfus dikkate alınarak yapılan hesaplamalarda kişi başına düşen fiber altyapı uzunluk oranlarının epeyce düşük olduğu ortaya çıkıyor.
Örneğin 15.067.724 kişilik nüfusuyla Türkiye’nin en kalabalık ili olan İstanbul’da erişim (şehir içi) için kullanılan 47.421 km fiber altyapı ağı bulunuyor. Bu sayılar dikkate alınarak yapılan hesaplamalarda İstanbul’da kişi başına düşen fiber altyapı uzunluğunun yalnızca 3,1 m olduğu karşımıza çıkıyor. Keza, 23.678 km fiber altyapı uzunluğuna ve 5.503.985 kişilik nüfusa sahip olan Ankara’da kişi başına düşen fiber altyapı oranı 4,3 m olarak hesaplanıyor. 4 milyon 320 bini aşkın nüfusuyla Türkiye’nin en kalabalık 3. kenti olan İzmir’de ise; erişim için kullanılan fiber altyapı uzunluğu 17.626 km ve kişi başına düşen fiber altyapı uzunluğu 4 m.
Fiber altyapının yaklaşık 200 kat artması gerekiyor.
Gelişmiş internet altyapısına sahip olan Stockholm’un örnek gösterildiği raporda; 2 milyonu aşkın bir nüfusa sahip kentte 1.800.000 km fiber altyapı uzunluğu bulunduğu ve kişi başına düşen fiber altyapı uzunluk oranının 770 m olduğu vurgulanıyor. Raporda ayrıyeten Türkiye’de nüfus oranıyla Stockholm’e yakın bir düzeyde olan Antalya karşılaştırılıyor ve erişim için kullanılan fiber altyapı uzunluğunun 11.166 km olduğu Antalya’da kişi başına düşen fiber altyapı uzunluğunun 4,6 m olarak hesaplandığına değiniliyor. Bu örnekler çerçevesinde ülkemizdeki fiber altyapının en az 200 katı artırılması gerektiğinin altı çiziliyor.
Fiber altyapı noktasında ülkemizde daha fazla yatırım yapılması gerektiğini bir defa daha ortaya koyan raporda ülkemizin OECD ülkeleriyle fiber ve genişbant abone sayılarındaki oranlar da karşılaştırılıyor.Fiber altyapıya ait kimi ek rakamsal datalar ise şöyle:
- Avrupa Konseyi’nin açıkladığı “Ev Halkı Fiber Yaygınlık Oranları” Avrupa’da ortalama %13,9 iken, Türkiye’de %10,8’dir.
- OECD ülkelerinde 2018’de her 100 kişi için sabit genişbant aboneliği oranı ortalama 30,6 iken Türkiye’de 16,03’dür.
- Akamai datalarına nazaran OECD ülkelerinin internet suratları ortalaması 15,3 Mbps iken, Türkiye’de 7,6’dır.
2018 üçüncü çeyrek sonunda %3,57 olan fiber abone oranı 2018 dördüncü çeyrek sonunda %3,76 olarak belirlenmiştir. - 2018 üçüncü çeyrek sonunda 345.275 km olan toplam fiber uzunluğu 2018 dördüncü çeyrek sonunda 355.028 km olarak belirlenmiştir.
Türkiye’nin öbür birtakım vilayetlerinde kişi başına düşen fiber altyapı oranları ise şöyle:
- Bursa: 2.994.521 kişilik nüfusa sahip Bursa’nın fiber altyapı uzunluğu 9. 959 km, kişi başına düşen fiber altyapı uzunluğu ise; 3,3 m.
- Antalya: 2.426.356 kişilik nüfusuyla Antalya’nın fiber altyapı uzunluğu 11.166 km ve kişi başına düşen fiber altyapı oranı 4,6 m.
- Adana: 2.220.125 kişilik nüfusuyla Adana’nın fiber altyapı uzunluğu 8.235 km ve kişi başına düşen fiber altyapı oranı 3,7 m.
- Konya: 9.057 km’lik fiber altyapı uzunluğu bulunan Konya 2 milyon 205 bini aşkın bir nüfusa sahip ve kentte kişi başına 4,1 m fiber altyapı düşüyor.
- Şanlıurfa: 4.406 km fiber altyapı uzunluğuna sahip Şanlıurfa’nın nüfusu 2 milyona yaklaşıyor. Kentte kişi başına 2,1 metre fiber altyapı düşüyor.
- Gaziantep: 2 milyonu aşkın nüfusu bulunan ve 5.668 km fiber altyapı uzunluğuna sahip ve kişi başına düşen fiber altyapı oranı 2,7.
- Kocaeli: 1.906.391 kişilik nüfusa sahip olan Kocaeli de ise 6.987 km fiber altyapı bulunuyor, kişi başına düşen fiber altyapı oranı ise 3,6 metre.
